نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 958 )                                                                            

ســوره 16 : نحـــل ( مـکّــی ـ 128 آیه دارد ـ جزء چهــاردهم ـ صفحه 267 )

  ( قسمــت ششـــــم )

تشبیـه و تقـدیس خـالـق

 ( جزء چهارد هــم صفحــه 269 آیه 17 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم  

أَفَمَن یَخْلُقُ کَمَن لاَّ یَخْلُقُ أَفَلا تَذَکَّرُونَ

   تفسیـــر لفظـــی :

پس آیا کسى که مى‏ آفریند چون کسى است که نمى‏ آفریند آیا پند نمى‏ گیرید

  تفسیـــر ادبی و عرفانی :

آفریــده هرگز چون آفریــدگار کَی بُـوَد ؟

مخلــــوق هرگــــــز به خالـــــــــق کَی مانَد ؟

فقط خـداست که یکتـا و یگانـه و بی ماننــد است ،

فقـــط اوست که در ذات ؛ بی شُبهــــه ، 

در قَـــــــــــدر ؛ بی نظیـــــــــــــر ، 

در صفات ؛ بی همتــا ست .

خالق را به مخلوق شبیه دانستن خطاست ،

و راه تشبیه در این مقوله کلاً جفاست ،

امّا اثبات صفات ؛ تشبیه نیست !

و تقدیس در نفیِ صفات ؛

جـــز مذهب ابلیــــــس نیست !

از هست گفتـــــــن ؛ تشبیـــــــه ناید ،

بل ؛ از ماننـد گفتن ، تشبیـــه آید ،

هرکه تشبیه کرد کافر است ،

چنان که چون نیست گفت ؛ کافـر است !

هرکــــه خــــــــدا را ماننــــــــد خـــویش گفت ؛

خــــــــدا را هـــــزار شـــریک بیش گفت !

و هرکه صفــــات او را تعطیـــل کرد ؛

خود را در دو گیتی ذلیل کرد !

کعبــه مقصــود  

هـــر جـا که شدم ، از تـــو ندایى نشنیــدم

جـــز از بت و بتخــــانه ، اثـــر هیــچ ندیــدم

آفـــــاق پر از غلغلــه است از تـــــو و هرگز

بــــا  گــــوش کَرِ خود به صــدایى نرسیــدم

دنیـــا همه دریـــاى حیـــات و من مسکیــن

یـک قطره از این موج خروشــان ، نچشیدم

رفتند حــــریفــان به سوى کعبـــه مقصـود

بــا محملــــى از نور و به گردَش نرسیــدم

این خــــرقه پوسیده ، رها کرده و رفتنــــد

 مـن شـاد به این پوستـه در خرقـه خزیدم

صاحبـدل آشفتــه گذشت از پــل و من بـاز

دنبـــال خســــان پشت به پل کرده دویدم

مرغان همه بشکستــــه قفس را و پریدند

مــن در قفس افتـــاده ، به خــود تار تنیدم

یــا رب ؛ شود آن روز که در جمـع حریفـان

بینم کـــه از این لانــــه گندیــــــده پریـدم ؟

( دیوان امام خمینی [ره] ص 147 )